Phố phường Việt Nam từ ngàn đời nay không chỉ là những con đường để nối liền điểm đến, mà còn là mạch máu của đời sống đô thị. Nơi ấy, bao đổi thay của xã hội đều để lại dấu vết rõ rệt, từ bước chân thong dong của người bộ hành, tiếng rao đon đả của gánh hàng rong cho tới nhịp sống cuồn cuộn khi xe cộ ngày một đông.
Vào thuở ban sơ, khi chiếc bánh xe xuất hiện, con người đã nghĩ đến việc mở đường. Đường xá ban đầu chỉ là lối đi phục vụ di chuyển và vận chuyển hàng hóa. Nhưng rồi, theo nhịp tiến của thời đại, phố phường dần trở thành không gian công cộng đa chiều: vừa là hạ tầng giao thông, vừa là chợ búa, quán xá, là nơi bạn bè ngồi bên ly cà phê tán gẫu, và cũng là sân khấu để những tấm biển quảng cáo rực rỡ giới thiệu các sản phẩm mới.
Trong ký ức Hà Nội thập niên 1940, qua ống kính Harrison Forman, đường phố hiện lên với dáng vẻ rất khác. Không có những dòng xe máy vội vã, cũng chẳng thấy những chiếc ô tô nối đuôi nhau. Thay vào đó, là xe kéo chậm rãi, là tàu điện leng keng lăn bánh trên phố Hàng Đào, là những biển quảng cáo sơn vẽ thủ công giới thiệu những sản phẩm quen thuộc của người Tràng An. Những món hàng ấy, dù nay khoác lên bao bì hiện đại hơn, vẫn giữ nguyên vị trí không thể thiếu trong nếp sống Hà Nội.
Ngắm lại những bức ảnh trắng đen ấy, ta như thấy được bóng dáng của một Hà Nội vừa quen vừa lạ: bình dị, trầm mặc nhưng cũng đầy sức sống. Phố phường khi ấy không ồn ào, nhưng lại phảng phất cái hồn đô thị cổ kính – một thứ hồn vẫn còn vương vấn đâu đó trong những con ngõ nhỏ, mái hiên xưa của Hà Nội ngày nay.
